Drie vragen aan…Anne van der Gugten
Het LECK stelt zo nu en dan drie vragen aan een professional die zich bezighoudt met het thema kindermishandeling. Deze keer bevragen we kinderarts Anne van der Gugten. Zij is fellow sociale pediatrie in het Wilhelmina Kinderziekenhuis en in die hoedanigheid ook betrokken bij het LECK.
Je ben in april 2021 gestart als fellow kindergeneeskunde en daarmee ook bij het LECK. Wat is je in dit eerste anderhalf jaar het meest bijgebleven?
‘Dat is onder andere een specifieke casus: een jong kind met een armbreuk. In eerste instantie leek er verder weinig aan de hand, de ouders hadden een verhaal wat zeker passend kon zijn en er waren verder weinig opvallendheden. Toch bleek het, na geadviseerd aanvullend onderzoek, om toegebracht letsel te gaan; we vonden veel oude breuken en ander letsel. Dit kwam bij mij wel binnen. Niet alleen als je bedenkt wat dit kind heeft moeten doorstaan, maar ook als je bedenkt wat er in dit gezin en bij deze ouders allemaal moet spelen.
Deze casus – en zo zijn er helaas velen – leerde me dat je niet altijd op het verhaal van de ouders kunt varen, en dat het heel belangrijk is dat artsen vervolgonderzoek doen. Iets wat in eerste instantie mild lijkt, kan uiteindelijk een ernstig geval van kindermishandeling blijken. En door het tijdig te ondervangen, kunnen we hopelijk erger voorkomen. Dit onderstreept voor mij ook gelijk het belang van het LECK. Niet alleen vanwege het feit dat we dit soort casussen naar boven halen, maar ook om in andere gevallen onderbouwd te kunnen zeggen dat het letsel wel veel meer past bij een ongeluk als verklaring. Ook dat is mooi om te kunnen doen, want het neemt veel onrust weg.’
Een van jouw specialismen is kinderen met onbegrepen klachten. Is er een relatie tussen onbegrepen klachten en kindermishandeling?
‘Ja, die relatie kan er zeker zijn. Ik zie regelmatig kinderen met aanhoudende lichamelijke klachten, zoals vermoeidheid en darmklachten. Vaak wordt de verklaring voor onbegrepen klachten gezocht in biologische factoren, bijvoorbeeld een coronabesmetting of de ziekte van Pfeiffer. Ouders en kind kunnen dan soms blijven aandringen op vervolgonderzoek. Maar er valt juist vaak veel meer winst te behalen op het gebied van psychologische factoren, zoals trauma, en sociale factoren. Soms zijn er ook systeemfactoren die de klachten van het kind in stand houden. Als kinderen dan maar van arts naar arts gesleept worden en allerlei onderzoeken moeten ondergaan, maar ze niet de zorg krijgen die ze nodig hebben en het gezin geen hulp accepteert, kan dat leiden tot een ernstig bedreigde ontwikkeling. Ook dat is een vorm van kindermishandeling. Belangrijk is om deze ouders mee te krijgen in verandering. En ze op een goede, niet-beschuldigende manier te vertellen dat hun gedrag kan bijdragen aan het in stand houden van de klachten van hun kind.’
Wat motiveert jou in dit werk?
‘De onschuld van de kinderen in kwestie. Mijn drive om hun situatie te doorbreken is groot. Ik heb gezien dat er doorgaande patronen kunnen zijn in gezinnen; geweld wordt van generatie op generatie doorgegeven. Met mijn werk hoop ik er, samen met anderen, aan bij te dragen het geweld te stoppen, zodat kinderen gewoon kind kunnen zijn.
Het mooie aan kindergeneeskunde is dat het heel breed is. Ik zie kinderen van alle leeftijden en in alle fasen van hun ontwikkeling. Binnen de sociale pediatrie kijk je bovendien naar alle factoren die op de klachten van invloed kunnen zijn. Alles om een kind heen bepaalt hoe goed het gaat met hem of haar.
Belangrijk in mijn werk vind ik de samenwerking. Niet alleen met de kinderen en hun ouders, maar ook met andere professionals. Kindermishandeling is een complex thema dat je niet even in je eentje oplost. Je hebt elkaar en elkaars expertise keihard nodig. Van belang is dat je als arts de hulp van collega’s durft in te schakelen. Niet denken dat je het in je eentje moet doen, maar je casus voorleggen aan anderen – en dan misschien even je trots opzij zetten. Daarmee zijn de kinderen in kwestie het meest geholpen.’
Het LECK is het Landelijk Expertise Centrum Kindermishandeling. Het LECK is 24/7 bereikbaar voor artsen bij (een vermoeden van) kindermishandeling. Een kinder- en forensisch arts kijken mee, geven advies en duiden medische bevindingen. Bel: 0900-4445444 of kijk op: www.leck.nu.
16 febr ’23
