De les van Sanne Kraayeveld
Wat is de meest belangrijke of opvallende les die jij hebt geleerd als het gaat om kindermishandeling? Deze vraag stelt het LECK aan professionals die zich bezighouden met dit thema. Aan het woord is Sanne Kraayeveld, Eenheidscoördinator Frontoffice Kindermishandeling bij de Eenheid Noord-Nederland van de Nationale Politie.
‘Mijn les? Durf te kijken. We moeten kindermishandeling durven zien voor wat het is, en de ernst en de impact ervan erkennen. Emotioneel gezien kunnen we het bijna niet aan dat iets als kindermishandeling waar kan zijn. Jonge professionals zijn vaak heel geschokt als ze de verhalen tot zich krijgen. Ik hoor heel vaak: het kán toch niet, drieëndertig fracturen bij een baby. Maar het kan dus wél. Kinderen met zware hersenbeschadiging, opa die de baby verkracht, kinderporno met dieren. Alles kan. Mensen hebben geen idee wat er allemaal achter gesloten deuren plaatsvindt. Maar laten we daar vooral wél naar durven kijken, want ongeloof is een grote valkuil.
Tegen collega’s zeg ik altijd: elke melding is een kans om achter de voordeur te komen – en als je binnen bent, kijk dan ook eens boven. Een kennis vertelde me over hoe zij als kind thuis stelselmatig werd mishandeld. Toen de politie eindelijk aan de deur kwam, zat zij op haar kamer – bloedend en wel. De politie handelde zaak beneden af, keek nooit boven. Zij zegt nu: als er iemand naar boven was gegaan, dan hadden ze mij gezien en het kunnen stoppen.
We moeten verder durven kijken dan dat ene incident of de klacht alleen. Doe als professional vooral waar je goed in bent, maar behoud een brede blik en durf vraagtekens te zetten bij de oorsprong van letsel. En ja, forse kindermishandelingszaken doen iets met ons gemoed. Er zijn bijvoorbeeld veel agenten die deze zaken liever niet doen, omdat ze te erg zijn. En een kinderarts zei ooit tegen me: ik ben er van overtuigd dat veel collega’s geen melding maken van kindermishandeling omdat ze het niet willen zien. Dat vind ik heel frustrerend. We hebben een verantwoordelijkheid naar deze kinderen toe.
Als het gaat om kindermishandeling, proberen we dingen vaak te verzachten. Dan gebruiken we de term “pedagogische onmacht”. In feite zeg je dan: die ouders kunnen er niks aan doen. Maar als we alles onder pedagogische onmacht wegzetten, wat betekent dat dan voor de kinderen om wie het gaat? We hadden eens de zaak van een baby, die zo hard door zijn stiefvader door elkaar was geschud – met de impact van een auto die vijf keer over de kop was geslagen – dat het jongetje stierf. Je kunt zeggen dat die stiefvader onmachtig was, maar er is wel een kind dood. Dit jongetje werd slachtoffer in een situatie waar hij veilig hoorde te zijn en nu komt hij nooit meer terug. Meer dan vijftig kinderen sterven in ons land per jaar door mishandeling, vaak zijn ze niet ouder dan twee – en dit zijn alleen nog maar de zaken die bij ons bekend zijn. Als dit bij een volwassene gebeurt, hebben we het over doodslag of zelfs moord, bij kinderen is het al gauw pedagogische onmacht. Er zit een bepaalde zalverigheid omheen, waar we vanaf moeten. En nee, dat betekent niet dat het je doel moet zijn om de ouders in de gevangenis te krijgen. Je kunt ook heel goed inzetten op hulpverlening.
Het gaat erom dat het kind veilig is, en het is aan ons als professionals om stappen te ondernemen als we opmerken dat er iets mis is. Goed is om hierbij te beseffen dat de geschiedenis zich vaak herhaalt. Kindermishandeling houdt vaak jarenlang aan als er geen hulp komt. En er zijn ouders van wie een kind door mishandeling is gestorven, die opnieuw een kind krijgen waarmee precies hetzelfde gebeurt. Laten we hier alsjeblieft naar durven kijken. Het gaat om een basis-attitude: wat voor professional wil je zijn?’
Het LECK is het Landelijk Expertise Centrum Kindermishandeling. Het LECK is 24/7 bereikbaar voor artsen bij (een vermoeden van) kindermishandeling. Een kinder- en forensisch arts kijken mee, geven advies en duiden medische bevindingen. Bel: 0900-4445444 of kijk op: www.leck.nu.
17 mei ’22
