Drie vragen aan… kinderarts Ingrid Russel

Het LECK stelt zo nu en dan drie vragen aan een professional die zich bezighoudt met het thema kindermishandeling. Deze keer bevragen we Ingrid Russel, kinderarts sociale pediatrie én vanaf het begin betrokken bij het LECK.

Welke casus is je in al die jaren bij het LECK het meest bijgebleven en waarom?
‘Ik ben altijd het meest onder de indruk van de heel jonge kinderen met minimaal letsel, waarbij tóch blijkt dat het thuis niet veilig is. Een blauwe plek bij een baby, bijvoorbeeld. Zo’n blauwe plek lijkt in eerste instantie niet iets ernstigs, maar voor ons is het een alarmsignaal, want baby’s krijgen niet zomaar blauwe plekken. In ongeveer de helft van deze gevallen blijkt dat het signaal goed z’n werk heeft gedaan; er blijken dan ook andere afwijkingen te zijn, zoals bijvoorbeeld botbreuken of schade aan de hersenen.’

Je geeft scholing, onder andere bij WOKK (Wetenschappelijk Onderwijs inzake Kindermishandeling voor Kinderartsen). Wat valt jou op aan de deelnemers? Waar lopen zij tegenaan?
‘De meerderheid van de deelnemers voelt zich handelingsverlegen. Gelukkig staat dat er na twee dagen cursus vaak heel anders voor, want handelingszekerheid is een voorspeller van betere zorg. Wat we de deelnemers vooral meegeven? Zie kindermishandeling als medische oorzaak en neem het op in je differentiaal diagnose. Dit is een methode waarbij je verschillende mogelijke oorzaken op een rij zet voor het letsel of de klachten van een patiënt. Heeft een kind een huidafwijking, dan kan het een ziekte zijn, bijvoorbeeld eczeem of een infectie, of een letsel als gevolg van bijvoorbeeld een val. Maar ook kindermishandeling hoort als mogelijke oorzaak in dit rijtje thuis. Vervolgens moet nagedacht worden hoe er meer duidelijkheid kan komen in de duiding van de huidafwijking, bijvoorbeeld door aanvullend onderzoek of door advies te vragen aan andere professionals.
Daarnaast hameren we op: denk in het belang van het kind. Denk niet: ik ben bang dat ik de ouders vals beschuldig. Of: ik heb geen tijd om dit allemaal uit te zoeken. Voor een reanimatie heb je ook geen tijd, maar daar loop je als arts ook niet voor weg. En hoe bang denk je dat het kind in kwestie is? Je kunt een baby met een blauwe plek gerust weer mee naar huis geven en doen alsof je niets hebt gezien, maar kun je daarna jezelf in de spiegel blijven aankijken? Wees geïnteresseerd in het verhaal achter het letsel. Probeer te begrijpen hoe het zover heeft kunnen komen, en help het kind en de ouders. Het signaleren en aanpakken van kindermishandeling hoef je gelukkig niet alleen te doen. Sterker nog: het mág niet eens volgens de Meldcode.’

Wat kan het LECK hierin betekenen?
‘Vanuit het LECK werken we met een team artsen, ieder vanuit zijn eigen discipline. Iedere week sparren we over de casussen die zijn binnengekomen; dé ultieme expertise die je ieder kind, iedere ouder en iedere arts die met vragen zit gunt. We kijken en denken mee met de arts die ons advies vraagt. Het mooie is dat we bij het LECK objectief naar een casus kunnen kijken; we zien alleen maar foto’s en hebben geen band met de patiënt en de ouders in kwestie.
Samen maken we een plan van aanpak. Ik merk dat adviesvragers dit fijn vinden en dit komt ook uit de tevredenheidsmetingen die we als LECK doen. Zeggen dat de experts vinden dat er verder onderzoek moet plaatsvinden, is vaak makkelijker dan wanneer de boodschap vanuit je zelf komt. In dat opzicht kunnen adviesvragers zich een beetje achter ons advies verschuilen. Het gaat erom dat we samen het juiste verhaal naar boven halen. Wat is er gebeurd? Voor de goede orde: we zijn bij het LECK niet op jacht naar kindermishandeling. Het is juist veel leuker om te concluderen dat er niets aan de hand is – iets wat in zo’n dertig procent van de adviesvragen het geval is. Dat een kind met een breuk bij de Spoedeisende Hulp komt en we kunnen zeggen: ja, die breuk past bij het verhaal, het was een ongeluk.’

Het LECK is het Landelijk Expertise Centrum Kindermishandeling. Het LECK is 24/7 bereikbaar voor artsen bij (een vermoeden van) kindermishandeling. Een kinder- en forensisch arts kijken mee, geven advies en duiden medische bevindingen. Bel 0900 44 45 444 of kijk op www.leck.nu.

15 febr ’21

PM: Foto Augeo, Elizabeth Wattimena Fotografie