Drie vragen aan… kinderarts sociale pediatrie Marjo Affourtit

Het LECK stelt zo nu en dan drie vragen aan een professional die zich bezighoudt met het thema kindermishandeling. Deze keer bevragen we Marjo Affourtit, kinderarts sociale pediatrie en bestuurder van het LECK.

Wat is sociale pediatrie en welk verband is er met kindermishandeling?
‘Sociale pediatrie houdt zich onder andere bezig met klachten die niet ontstaan zijn door ziekte, maar door andere factoren – bijvoorbeeld kindermishandeling. We kijken binnen deze sociale kindergeneeskunde naar gezondheidsklachten in relatie tot de omgeving waarin het kind opgroeit. In mijn praktijk hebben veel kinderen te maken met kindermishandeling; we hebben er een apart spreekuur voor. Dat is een multidisciplinair spreekuur, met een maatschappelijk werker, een psycholoog en een kinderarts. We zien er kinderen met vermoedens van acuut of langdurig seksueel misbruik of fysieke mishandeling na SEH bezoek of opname. Naast kindermishandeling heb ik als aandachtsgebied kinderen met eetstoornissen en lichamelijk onverklaarde klachten En ja, ook daar zitten kinderen tussen waarbij, soms na jarenlang worstelen met behandelingen, blijkt dat er seksueel misbruik of kindermishandeling heeft gespeeld.

Wat kindermishandeling en seksueel geweld eigenlijk altijd met zich meebrengen is psychisch trauma. En dat maakt kindermishandeling behalve een medisch ook een groot maatschappelijk probleem. Het trauma dat een kind oploopt werkt namelijk bijna altijd door in het hele verdere leven; het is van invloed op de medische, sociale en psychische wereld van het kind, en later de volwassene. Dit maakt het ook zo belangrijk dat we de aanpak van kindermishandeling blijven verbeteren. De diagnostiek moet en kan beter, zodat ouders niet vals beschuldigd worden en zodat we goede zorg kunnen bieden aan zij die het écht nodig hebben.’

Wat hebben kinderen die mishandeld worden eigenlijk nodig?
‘Een luisterend oor. Plus een professional die ze serieus neemt. Vaak wordt nog te veel gefocust op de ouder. Ook belangrijk, maar daardoor vergeten we soms met de kinderen zelf te praten. Bij kinderen met onverklaarbare klachten komen we al gauw uit op: “het zit tussen de oren”. Maar dat is te gemakkelijk en onjuist. En ja, het zijn ook lastige casussen, maar door goed te luisteren, kun je vaak al heel goed helpen. Ik had laatst een gezin op het spreekuur dat al vier jaar lang aan het tobben was. De moeder verliet met tranen in de ogen de spreekkamer, geëmotioneerd omdat ze voor het eerst het gevoel had dat er écht naar haar was geluisterd. Luisteren is de basis als het gaat om de aanpak van kindermishandeling. En training. Laat je als arts trainen op dit onderdeel, volg bijvoorbeeld een WOKK-cursus en verdiep je in dit thema. Want als arts heb je de verantwoordelijkheid om kindermishandeling te signaleren. Je kunt zomaar het verschil betekenen voor dat ene kind.’

Lig je wel eens wakker van een patiëntje?
‘Zodra ik het ziekenhuis uit stap, probeer ik de verhalen van die dag zoveel mogelijk los te laten, maar er zijn altijd casussen die je wakker houden en kinderen die je bijblijven. Zo vergeet ik nooit de twee zusjes meer, die ik op mijn spreekuur kreeg toen ik nog maar net werkzaam was als kinderarts op gebied van kindermishandeling. Het waren kleuters nog – van dezelfde leeftijd als mijn eigen kinderen – en jarenlang seksueel misbruikt door de buurjongen. Deze meisjes waren ongelooflijk getraumatiseerd en dat raakte me enorm. Tegelijkertijd had ik het besef: pas op, houd werk en privé gescheiden en word geen overbezorgde moeder. Deze zaak heeft me veel gedaan en gevormd in mijn werk als kinderarts, het heeft mijn passie voor dit vak alleen maar aangewakkerd. En het heeft me mijn motto gebracht: meeleven, maar niet mee-lijden.’

Het LECK is het Landelijk Expertise Centrum Kindermishandeling. Het LECK is 24/7 bereikbaar voor artsen bij (een vermoeden van) kindermishandeling. Een kinder- en forensisch arts kijken mee, geven advies en duiden medische bevindingen. Bel: 0900-4445444 of kijk op: www.leck.nu.

4 nov ’21